Rysunek 2. Profil sensoryczny chmielu odmiany Lubelski, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Zarejestrowany w 1964 roku, chmiel z bogatą tradycją, przez dziesiątki lat stosowany w Polsce jako główny chmiel aromatyczny. Najbardziej popularny polski chmiel na świecie. Wyhodowany dzięki selekcji indywidualno-rodowodowej z populacji krajowej, zbliżony do czeskiej odmiany Saaz².

Odmiana superaromatyczna. Szlachetny, delikatny aromat, w którym królują nuty ziołowe, trawiaste, w mniejszym stopniu żywiczne⁴, wyczuwalny również cynamon i bergamotka. Późny zbiór Lubelskiego gwarantuje wyraźniejsze odczucie bergamotki i cytryny⁵. Stabilność α-kwasów podczas przechowywania chmielu określona jako dobra². Profil sensoryczny chmielu odmiany Lubelski przedstawia Rysunek 2. Skład chemiczny tej odmiany przedstawia Tabela 1.

Bujna, ze średnią gęstością ulistnienia. Liczne, żółto-zielone szyszki średniej wielkości (ok 3 cm), wydłużone i lekko spłaszczone. Listki lekko rozchylone, luźno ułożone na osadce².

Koniec sierpnia. W roku 2018 odmiana Lubelski stanowiła ponad 38% zbiorów odmian aromatycznych, co daje blisko 20% krajowej produkcji¹

Tabela 1. Skład chemiczny odmiany Lubelski⁵.

Rysunek 3. Profil sensoryczny chmielu odmiany Puławski, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Nowa polska odmiana chmielu, na rynku polskim pojawiła się w 2012 roku. Blisko spokrewniony z chmielem odmiany Lubelski³.

Mocno aromatyczny, bardzo charakterystyczny na tle pozostałych polskich chmieli. Owocowe aromaty winogron, dojrzałej papai z wyraźnymi nutami ziołowo-pikantnymi (stosunkowo wysokie stężenia: kariofilen – goździk, humulen – sosna)⁶. Profil sensoryczny chmielu odmiany Puławski przedstawia Rysunek 3. Skład chemiczny tej odmiany przedstawia Tabela 2.

Pierwsza połowa września.

Tabela 2. Skład chemiczny odmiany Puławski⁶.

Rysunek 4. Profil sensoryczny chmielu odmiany Marynka, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Nazywana historią polskiego chmielarstwa, oficjalnie zarejestrowana już w 1988 roku. Wyhodowana dzięki skrzyżowaniu odmiany Brewers Gold z dzikim męskim chmielem pochodzącym z terenów dawnej Jugosławii².

Odmiana tzw. dual purpose (podwójnego zastosowania), czyli jednocześnie goryczkowy i aromatyczny². Od lat 90 znana dzięki swojej krótkiej, niezalegającej goryczce, jej ciekawy aromat składający się z cytrusów, anyżu, lukrecji i siana doceniono dopiero w ostatniej dekadzie, wykorzystując Marynkę do chmielenia na zimno⁷. Profil sensoryczny odmiany Marynka przedstawia Rysunek 4. Skład chemiczny tej odmiany przedstawia Tabela 3. Stabilność α-kwasów podczas przechowywania chmielu tej odmiany jest średnia².

Delikatna, niezbyt bujna, gęstość ulistnienia mała, liście seledynowo-zielone. Szyszki jasnozielone, średniej długości (ok 3 cm), jajowate, dość liczne, równomiernie rozmieszczone na roślinie. Listki przylegające, bardzo ściśle ułożone na osadce².

Pierwsza połowa września. W 2018 roku Marynka stanowiła prawie 17% zbiorów w kraju¹.

Tabela 3. Skład chemiczny odmiany Marynka⁷.

Rysunek 5. Profil sensoryczny chmielu odmiany Magnat, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Stosunkowo nowa odmiana (zarejestrowana w 2012 roku), powstała w wyniku krzyżowania supergoryczkowego, niemieckiego chmielu Magnum z polską, aromatyczną odmianą Izabella².

Magnat jest goryczkową odmianą chmielu, jednak wysokie stężenie linalolu pozawala na wykorzystanie go w celach aromatycznych, gdzie nadaje przyjemny aromat kwiatowy, konwaliowy^2,8. Profil sensoryczny chmielu odmiany Magnat przedstawia Rysunek 5. Skład chemiczny odmiany Magnat przedstawia Tabela 4.

Charakteryzuje się intensywnym wzrostem, natomiast małym ulistnieniem. Szyszki Magnata przybierają długość w granicach 3,5-4 cm są owalne i lekko szpiczaste na wierzchołku z bardzo gęstymi, przylegającymi przylistkami².

W roku 2018 Magnat stanowił ok 10% zbiorów chmielu w Polsce¹. Czas zbioru przypada na połowę września.

Tabela 4. Skład chemiczny odmiany Magnat⁸.

Rysunek 6. Profil sensoryczny chmielu odmiany Sybilla, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Wynik krzyżowania chmielu odmiany Lubelski z dzikim chmielem męskim pochodzącym z terenów dawnej Jugosławii. Zarejestrowana w roku 1996, w latach 2004-2006 Sybilla została uwolniona od wirusów i wiroida utajonego chmielu².

Odmiana aromatyczna, o przyjemnym, harmonijnym aromacie kwiatowym, owocowym, cytrusowym z nutami żywicznymi i przyprawowymi (dzięki wysokiemu stężeniu α-terpineolu). Jednocześnie Sybilla oferuje stosunkowo wysoki poziom α-kwasów, przez co gwarantuje czystą, przyjemną goryczkę⁹. Profil sensoryczny chmielu odmiany Sybilla przedstawia Rysunek 6. Skład chemiczny tej odmiany przedstawia Tabela 5. Stabilność α-kwasów zawartych w Sybilli podczas przechowywania oceniono jako dobrą².

Silnie rosnąca, bardzo bujna, łodyga zielono-czerwona z wyraźnymi pręgami. Szyszki jasnozielone, wyjątkowo duże (dł. ponad 4 cm), wydłużone, lekko szpiczaste. Listki przylegające, ściśle ułożone na osadce². Kształt szyszki pozwala łatwo odróżnić tę odmianę od pozostałych.

W roku 2018 Sybilla osiągnęła blisko 6% krajowych zbiorów, które przypadają na pierwszą połowę września¹.

Tabela 5. Skład chemiczny odmiany Sybilla⁹.

Rysunek 7. Profil sensoryczny chmielu odmiany Iunga, przedstawiony w formie wykresu radarowego³.

Zarejestrowana w 2004 roku, otrzymana na drodze krzyżowania rekombinantów łączących w sobie cechy odmiany Lubelski oraz dzikiego chmielu męskiego pochodzącego z terenu byłej Jugosławii².

Odmiana goryczkowa, o silnej, niezalegającej i czystej goryczce. Zawartość α-kwasów podobna jak w odmianie Magnat, jednak Iunga wyróżnia się jednocześnie wyjątkowo intensywnym, przyjemnym aromatem, dlatego traktowana jest również jako chmiel aromatyczny¹⁰. Tę odmianę cechują wyraźne owocowe aromaty, takie jak brzoskwinia, ananas czy cytrusy¹¹. Profil sensoryczny chmielu odmiany Iunga przedstawia Rysunek 7. Skład chemiczny tej odmiany przedstawia Tabela 6. Charakteryzuje się dobrą stabilnością α-kwasów podczas przechowywania².

Silnie rosnąca, bujna, ze średnią gęstością ulistnienia. średnia. Liczne szyszki, równomiernie rozmieszczone na roślinie, koloru jasnozielonego, owalne, o średniej wielkości (ok 3 cm.) Listki przylegające, bardzo ściśle ułożone na osadce². Ze względu na dużą zawartość α-kwasów, szyszki są ciężkie¹⁰.

Połowa września.

Tabela 6. Skład chemiczny odmiany Iunga¹¹.

Odmiana Zula zarejestrowana w 2004 roku, to krzyżówka kilku rekombinantów, łączy w sobie cechy odmian Lubelski i Sawiński Golding połączonych z dzikim chmielem męskim z terenów byłej Jugosławii².

Jest odmianą goryczkową, o mocnych walorach aromatycznych – początkowo właśnie ze względu na te walory była mało popularna, powróciła ze względu na trend panujący na światowym rynku chmielu – wyraźne i przyjemne aromaty owoców tropikalnych, cytrusów¹². Goryczkę Zuli określa się jako czystą i niezalegającą, a stabilność α-kwasów podczas przechowywania chmielu, jako bardzo dobrą². Skład chemiczny odmiany Zula przedstawia Tabela 7.

Rośnie bujnie i silnie, ze średnią gęstością ulistnienia. Zulę charakteryzują liczne, równomiernie rozmieszczone, jasnozielone szyszki o 3 cm długości i owalnym kształcie. Listki silnie przylegające i ściśle ułożone na osadce².

Po długiej przerwie w dostępności Zula pojawiła się na rynku w 2019 roku¹³. Jej czas zbioru przypada na połowę września.

Tabela 7. Skład chemiczny odmiany Zula¹².

Zarejestrowana w roku 1996, połączenie chmielu odmiany Brewers Gold i Nothern Brewer z męskim dzikim chmielem pochodzącym z byłej Jugosławii².

Odmiana goryczkowa, długo nie cieszyła się popularnością na rynku. Obecnie nazywana klejnotem wśród polskich chmieli, zarówno ze względu na jej goryczkowe możliwości jak i na bardzo wyraźny, nieco ostry aromat. Wśród aromatów Oktawii wyróżnia się słodki melon, białe winogrona, jabłka, gruszki, cytrusów⁴ oraz, co jest dla tej odmiany charakterystyczne: świeżego ogórka¹⁴. Skład chemiczny odmiany Oktawia przedstawia Tabela 8. Stabilność α-kwasów chmielu odmiany Oktawia określono jako średnią².

Szybko rosnąca, bujna z dużą gęstością ulistnienia. Szyszki jasnozielone, średniej wielkości (dł. ok 3 cm), wydłużone. Listki przylegające, dość luźno ułożone na osadce².

Połowa września.

Tabela 8. Skład chemiczny odmiany Oktawia¹⁴.

Wprowadzana w 1988 w ramach tego samego programu co odmiana Marynka, gdzie celem było uzyskanie wysokogoryczkowego chmielu. Jest wynikiem skrzyżowania chmielu odmiany Lubelski z dzikim chmielem pochodzącym z terenów byłej Jugosławii. Ze względu na niski poziom α-kwasów (który niegdyś był najważniejszym parametrem jakościowym chmielu) została zapomniana na lata. Po długiej przerwie udało się odzyskać Izabelle, dziś jest bardzo ceniona wśród piwowarów^13,15.

Odmiana o czystej, niezalegającej goryczce. Silnie wyczuwalne aromaty cytrusowe, sosnowe, owocowe (nuty brzoskwini, pomarańczy, agrestu, mirabelki czy poziomki)^13,15. Skład chemiczny chmielu odmiany Izabella przedstawia Tabela 9.

Tabela 9. Skład chemiczny odmiany Izabella¹⁵.